Celem wszystkich działań z zakresu rachunkowości jest przede wszystkim zapewnienie prawidłowych i rzetelnych danych. Jednym z obowiązków każdego podmiotu prowadzącego księgi rachunkowe jest zebranie w formie polityki rachunkowości informacji na temat wybranych i stosowanych przez jednostkę zasad wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego. Na co należy uważać podczas przygotowań do nowego roku sprawozdawczego i jak wdrożyć zmianę polityki rachunkowości?

Czym jest polityka rachunkowości?

Każdy podmiot, który stosuje przepisy ustawy o rachunkowości, jest zobowiązany do dysponowania dokumentacją opisującą przyjętą politykę rachunkowości. Obowiązkiem jest to, aby była ona zatwierdzona przez kierownika danej jednostki. Co składa się na zasady rachunkowości? Określenie okresów sprawozdawczych w roku obrotowym, wskazanie konkretnej metody wyceniania aktywów i pasywów oraz prowadzenia ksiąg rachunkowych, a także posiadanie systemu chroniącego dane, dowody księgowe i księgi rachunkowe. Warto pamiętać, że zakres polityki jest uregulowany w Ustawie o rachunkowości jako katalog otwarty.

Przyczyny dokonywania zmian w polityce rachunkowości

W polityce rachunkowości zmiany mogą być wprowadzane na skutek zmian przepisów lub zmian wprowadzonych przez podmiot samoczynnie. Najczęstsze przyczyny dotyczą konieczności dostosowania zasad do rewizji finansowej, wdrożenia zmian w strukturze organizacyjnej jednostki, czy chęć skorzystania z uproszczeń, na które zezwalają przepisy prawne. Zmiany te dotyczą wyboru przyjętych rozwiązań, które ustawa o rachunkowości dopuszcza lub też zmian szacunkowych, w tym przyjętych założeń, często dokonywane w przypadku pozyskania nowych informacji będących podstawą dokonanych szacunków lub zdobycia większego doświadczenia.

Nowy rok sprawozdawczy, a polityka rachunkowości

Zmiany polityki rachunkowości wchodzą w życie w dniu rozpoczęcia roku obrotowego. Warto pamiętać, że w stosunku do nich nie stosuje się zasady zakazu obowiązywania prawa wstecz. Decyzję o wprowadzeniu zmian można bowiem podjąć w dowolnym momencie, jednak jej skutki dotyczą zawsze całego roku obrotowego. W związku z tym, pojawia się problem związany z korektą bilansu otwarcia. Jej dokonanie jest konieczne w stosunku do zdarzeń trwających na dzień otwarcia okresu dokonania zmiany. Zmiany dotyczące szacunków opisane w polityce rachunkowości nie powodują korekty bilansu otwarcia nigdy, a następują one prospektywnie.

Jak wdrożyć nową politykę rachunkowości?

Decyzję o wdrożeniu nowej polityki lub zmian w jej zakresie może tylko kierownik jednostki.. W firmie należącej do osoby fizycznej zmiany wprowadza się zarządzeniem właściciela, w spółkach osobowych uchwałą wspólników, a w spółkach kapitałowych uchwałą zarządu. W zależności od konkretnej sytuacji, a w szczególności zakresu zmian, politykę rachunkowości można zaktualizować poprzez nadanie pewnym fragmentom nowego brzmienia lub ustanowienie nowego, jednolitego tekstu.

Ważne jest to, aby jednostka ustalająca swoją politykę rachunkowości, była w stanie precyzyjnie wskazać jej zakres. Przed podjęciem działań konieczne jest więc przeanalizowanie sytuacji danego przedsiębiorstwa i dopasowanie do niej nowych zasad rachunkowości.