Ustawą, która weszła w życie 27 czerwca 2023 r., okres legalnego pobytu obywateli Ukrainy w Polsce został przedłużony.
W związku z działaniami wojennymi na terytorium ich kraju mają oni zgodnie z prawem możliwość pozostania w Polsce odpowiednio do 4 marca, 31 sierpnia lub 30 września 2024 roku. Co powinieneś wiedzieć o sytuacji obywateli Ukrainy objętych ochroną czasową w związku ze zbliżającym się upływem wskazanych terminów?
Pomoc obywatelom Ukrainy – legalny pobyt w Polsce
Nowelizacja Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy objęła przede wszystkim art. 2. Zgodnie z jego zmodyfikowanym brzmieniem, okres pobytu cudzoziemców z Ukrainy, który uznaje się za legalny, zakończy się 4 marca 2024 r. Wybór na ten dzień padł w powiązaniu z przedłużeniem przez Unię Europejską okresu ochrony czasowej, którego ustanie nastąpi w tej samej dacie. Do wspomnianego art. 2 zostały dodane również dwa dodatkowe ustępy. Pierwszy z nich przedłuża okres pobytu uznawanego za legalny do 31 sierpnia, a drugi do 30 września 2024 r. Kogo dotyczą te daty?
- 31 sierpnia 2024 r. – do końca sierpnia w Polsce mogą pozostać uczniowie i wychowankowie szkół, przedszkoli, szkół policealnych. W przypadku małoletnich, dotyczy to także ich opiekunów.
- 30 września 2024 r. – z tego terminu skorzystają maturzyści, którzy przystąpią do poprawkowego egzaminu. Jeśli nie ukończyli 18 roku życia, do końca września w Polsce mogą pozostać ich rodzice i opiekunowie.
Przeciwdziałanie popadaniu w nielegalny pobyt
Termin 4 marca 2024 r. jest ważny dla obywateli Ukrainy również ze względu na inne zmiany wspierające legalizację ich pobytu w Polsce, które przestaną obowiązywać tego dnia. Wykraczają one poza samo przedłużenie okresu związanego z ochroną czasową. Jakie inne terminy są analogicznie wydłużone z mocy prawa? Wskazać należy przede wszystkim wstrzymanie upływu ważności wiz krajowych, zezwoleń na pobyt czasowy, kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości i zgód na pobyt tolerowany. Do 4 marca złagodzone są też wymagania w postępowaniach w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dopuszczono też umorzenie (lub zaniechanie wszczynania) postępowań w sprawie zobowiązania cudzoziemców do powrotu do swojego kraju.
Obywatele Ukrainy – legalna praca w Polsce
Legalny pobyt obywateli Ukrainy w Polsce wiąże się też z przyznaniem im uprawnienia do pracy. Tym samym będą oni mogli skorzystać z wyższej płacy minimalnej, której wartość od 1 stycznia wzrosła do 4 242 zł brutto, a od 1 lipca wzrośnie do 4 300 zł. Zmiany legislacyjne w Polsce w 2024 r. najprawdopodobniej obejmą też wejście w życie Ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (tzw. Ustawa o sygnalistach). Stanowi ona implementację dyrektywy UE 2019/1937, a dzięki niej obywatele Ukrainy będą mogli korzystać z ochrony, jeżeli zdecydują się na zgłoszenie naruszeń prawa UE w swoim miejscu pracy.
Rok 2024 z pewnością będzie związany z wieloma zmianami legislacyjnymi. Na ten moment w sferze relacji zawodowych z pewnością należy wyróżnić właśnie wzrost pensji minimalnej i ochronę sygnalistów. Obywatele Ukrainy, którzy zdecydują się na pozostanie w granicach Polski w tym roku kalendarzowym, będą mogli z tych zmian swobodnie korzystać.
